تحلیل نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومت­گری، طبقات و جریان­های پرنفوذ اجتماعی (از ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۵)

Authors

جمشید ترابی اقدم

ثریا معمار

ثریا معمار

علی ربانی خوراسگانی

هیات علمی

abstract

مقاله حاضر درصدد تحلیل نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومت گری، طبقات و جریان های پرنفوذ اجتماعی در دوره پس از کودتای 28 مرداد است. محدوده تاریخی تحقیق سال های 1332 تا پایان 1355ه.ش را در بر می گیرد. پیش فرض نظری طرح چنین موضوعی این است که نگرش شاه پیوندی دیالکتیکی با شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه او داشته است . چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای آراء همایون کاتوزیان در نظریه استبداد ایرانی صورتبندی شد. روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای کمّی و کیفی است. اطلاعات براساس تمامی سخنرانی ها، پیام ها و مصاحبه های شاه در دو دوره زمانی از سال 32 تا42 و از سال 42 تا 56 به دست آمد. طبق یافته­های تحقیق حاضر، در دوره پس از کودتای 28 مرداد، با انقلاب سفید، چرخشی آشکار در نگرش شاه نسبت به حکومت­گری، گروه­ها و طبقات اجتماعی پرنفوذ، دین، قانون اساسی، مشروطیت، دموکراسی، غرب و نظام جهانی به وجود آمد. بر این اساس، دوران پس از کودتا را باید به لحاظ نگرشی به دو دوره اصلی پیش، پس از انقلاب سفید تقسیم کرد. روند کلی نگرش او نشان دهنده چرخش از یک پادشاه دیکتاتور به یک پادشاه خودکامه و خودسر است و حتی در زیر دوره های مورد مطالعه در این تحقیق می توان به این نکته اشاره کرد که شاه در طول مدت سلطنت خود به لحاظ نگرشی پیش از کودتای سال 32 یک پادشاه دیکتاتور و پس از آن یک پادشاه مستبد بوده است و میل او به دیکتاتوری و استبداد، ناشی و متأثر از شرایطی، همچون: وجود یا عدم افراد و گروه­های پرنفوذ و مستقل در عرصه سیاسی، میزان درآمدهای نفتی و چگونگی سیاست­های حمایتی آمریکا بوده است. بنابراین، یافته­های پژوهش حاضر در چارچوب تحلیل محتوای سخنان شاه، نظریه استبداد ایرانی را تأیید می کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومت­گری، طبقات و جریان­های پرنفوذ اجتماعی (از 1332 تا 1355)

          مقاله حاضر درصدد تحلیل نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومت‌گری، طبقات و جریان‌های پرنفوذ اجتماعی در دوره پس از کودتای 28 مرداد است. محدوده تاریخی تحقیق سال‌های 1332 تا پایان 1355ه.ش را در بر می‌گیرد. پیش فرض نظری طرح چنین موضوعی این است که نگرش شاه پیوندی دیالکتیکی با شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه او داشته است . چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای آراء همایون کاتوزیان در نظریه استبداد ایرانی صور...

full text

تحلیل محتوای سخنرانی ها و مصاحبه های محمدرضا شاه پهلوی براساس نظریه ی دولت خودکامه (از 1332 تا 1356)

تحقیق حاضر درصدد تحلیلِ سیر تغییر نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومتگری، طبقات و جریانهای پرنفوذ اجتماعی در دوره ی پس از کودتای 28 مرداد تا پایان سال 1355، با توسل به تحلیل محتوای سخنرانیها، پیامها و مصاحبه های شاه در دوره ی مذکور می باشد. طبق یافته های این تحقیق، در دور ه ی پس از کودتای 28 مرداد، با انقلاب سفید، چرخشی آشکار در نگرش شاه به حکومتگری، گروهها و طبقات اجتماعی پرنفوذ، دین، قانون اساسی،...

15 صفحه اول

نگاهی به موقعیت زنان ایران در دوره پهلوی از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۳۲ ش

روند مدرن سازی و ایجاد تحول بر اساس الگوهای غربی در نظام قضایی و نیز ترفیع موقعیت زنان در سطح اجتماع را می توان به منزله برجسته ترین موارد اصلاحات در دهه های اولیه حکومت پهلوی برشمرد. با وجود این، در روند این تغییرات، به دلیل بینش مردسالارانه جامعه، در زمینه اصلاحات حقوقی و سیاسی به حقوق و مسائل زنان در بعد وسیع توجهی نشد. حتی در دوره مورد بحث، به دلیل سرکوب های سیاسی و ناکامی های حقوقی، زنان ن...

full text

بررسی و تحلیل واکنش جریانهای مذهبی به اقدامات دوره رضاشاه بعد از شهریور1320 تا 1340

اقدامات صورت‌گرفته در مورد مذهب در دورة رضاشاه اساساً به دو دسته تقسیم می‌شود: اقداماتی که مستقیماً با مذهب ضدیت داشت و اقداماتی که فی‌نفسه ضد ‌دین نبود ولی پیامد و نتیجة ضددینی داشت. در مقاله حاضر این دو نوع اقدام در چهار‌ بخش مورد بررسی قرار می‌گیرد: اقدامات صورت‌‌گرفته در رابطه با حوزه نهادی دین، بعد‌آموزشی، شعائر و مناسک دینی و رابطه دین  و سیاست. با کنار رفتن رضاشاه از صحنه سیا...

full text

علل رویگردانی طبقات متوسط شهری و روستایی از رژیم محمدرضا شاه

در شرایطی که جامعه ایران در عرصه نوسازی و توسعه سیاسی-اقتصادی قرار دارد، حکومت به حمایت طبقات اجتماعی، خصوصا طبقه متوسط جدید نیازمند است . لذا جدی ترین و اساسی ترین معضل در راه توسعه و نوسازی، ناهمگونی و فقدان انسجام بین مردم و قدرت سیاسی است . مکانیسمهای شکل گیری طبقات اجتماعی و حضور فعال طبقه متوسط در تحولات سیاسی - اقتصادی در عرصه جهانی، ضرورت توجه به این طبقه اجتماعی را در ایران بیشتر می نم...

15 صفحه اول

بازنمایی کنشگران اجتماعی در گفتمان سیاست خارجیِ محمدرضا پهلوی براساس مدل اجتماعی-معنایی فان لیوون

تحلیل انتقادی گفتمان با واردکردن مفاهیم قدرت و ایدئولوژی به واکاوی روابط نابرابر قدرت و رمزگشایی ایدئولوژی‌های پنهان‌شده در متن‌ها می‌پردازد. در این پژوهش بر اساس مدل بازنمایی کنشگران اجتماعی فان لیوون (2008) و از طریق تحلیل ﻣﺆلفه‌های گفتمان‌مدار در متن‌های مربوط به سیاست خارجیِ محمدرضا پهلوی، چگونگی بازنمایی کنشگران اجتماعی و ارجاع‌های به‌کاررفته در گفتمان سیاست خارجیِ او بررسی می‌شود، تا از این...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جامعه شناسی کاربردی

جلد ۲۵، شماره ۴، صفحات ۴۱-۵۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023